کشاورزی در دوره رضاشاه
ثبت زمین‌های کشاورزی
نیکی آر کدی، پروفسور بازنشسته تاریخ در دانشگاه کالیفرنیا و لس آنجلس و یان ریچارد، از اساتید و محققان برجسته دانشگاه سوربون فرانسه، در کتاب «ایران مدرن: ریشه‌ها و نتایج انقلاب» می‌نویسند:
کشاورزان و افراد کوچ‌نشینی که روی آن زمین‌ها کار کرده بودند، به‌طور سنتی برای خود حقی قائل بودند. قوانین مصوب سال‌های ۱۹۲۸ – ۱۹۲۹م [۱۳۰۷- ۱۳۰۸ شمسی] که از مردم می‌خواست دارایی‌های خود را به ثبت برسانند، ادعاهای مشکوک در مورد مالکیت زمین‌ها را تقویت کرد. افراد ثروتمند می‌توانستند زمین‌هایی را که دهقانان روی آن‌ها حق داشتند، به نام خود به ثبت برسانند؛
زیرا که طبقات بالا روی دادگاه‌ها و سازمان‌های دولتی نفوذ داشتند. قوانین ثبت زمین‌ها، مانند بسیاری از کشورها، قدمی در جهت نوسازی کشور بود که به قیمت فشار روی افراد فقیر تمام شد.1
In many areas there was still a division of ownership, with peasants and nomads having some traditional rights to the land they worked. Laws of 1928-29 requiring registration of property strengthened doubtful claims to land. The wealthy might register land to which peasants had titles, as the upper classes influenced the courts and government.23 Land registration laws, as in many countries, were a modernizing step taken at the expense of the poor.
Nikki R. Keddie
معیشت دهقانان
نیکی آر کدی، پروفسور بازنشسته تاریخ در دانشگاه کالیفرنیا و لس آنجلس و یان ریچارد، از اساتید و محققان برجسته دانشگاه سوربون فرانسه، در کتاب «ایران مدرن: ریشه‌ها و نتایج انقلاب» می‌نویسند:
شرایط زندگی کشاورزان در مناطق شمال غربی ایران نسبتاً از همه جا بهتر بود اما در سایر نقاط واقعاً بد بود. کشاورزان غالباً گرسنه، بیمار و دچار سوءتغذیه بودند.2
Peasant conditions were best in the northwest, but were bad elsewhere, Peasants were often hungry, diseased, and malnourished.
Nikki R. Keddie
دلالی محصولات کشاورزی
نیکی آر کدی، پروفسور بازنشسته تاریخ در دانشگاه کالیفرنیا و لس آنجلس و یان ریچارد، از اساتید و محققان برجسته دانشگاه سوربون فرانسه، در کتاب «ایران مدرن: ریشه‌ها و نتایج انقلاب» می‌نویسند:
رشد زمین‌داری کلان و مایملک سرسام‌آور خانواده سلطنتی، فعالیت‌های افراد واسط بین مالک و مستأجر را که در بحث راجع به سال‌های دهه ۱۹۳۰م [دهه 1310 شمسی] شرح دادیم، به چند برابر افزایش داد. اجاره‌داران و پیمانکاران فرعی قسمت بیشتری از دسترنج کشاورزان را به دست می‌آوردند. مشارکت در محصولات، رایج‌ترین شکل اجاره‌داری بود. اکنون دیگر اکثر کشاورزان مستأجر، چیزی به‌غیر از نیروی بازوی خود برای ارائه در امر مشارکت نداشتند؛ بدین‌ترتیب بیش از یک‌پنجم سهم محصول را نیز به دست نمی‌آوردند؛ مگر اینکه این سهم از میزان بخورونمیر کمتر باشد. درآمد یک خانواده کشاورز با این شرایط مشارکتی را می‌توان این‌گونه تصور کرد که: «در شرایط عادی، هر فرد کشاورز می‌تواند حدود ۲۰۰ پیمانه گندم در سال تولید کند؛ از آنجایی‌که اکثر کشاورزان هیچ‌چیز جز نیروی بازوی خود ندارند، لذا سهم آن‌ها همان یک‌پنجم متعارف، یعنی معادل ۴۰ پیمانه گندم می‌شود. بدین معناست که هر خانواده متوسط روستایی، باید با ۱۱۰ دلار درآمد سالانه زندگی کند.» ممکن بود کشاورزان را از زمین بیرون کنند و یا میزان اجاره‌بهای آن‌ها را افزایش دهند، بدون آنکه به کشاورز هیچ‌گونه پاداشی بابت بهبود کار پرداخت شود. تا زمانی که زمین‌ها به روش قدیمی فلاحتی کشت می‌شد و در آن به نیروی کار فراوانی نیاز بود، کمتر اتفاق می‌افتاد که کشاورزی به‌زور از کار اخراج شود؛ اما همین‌که استفاده از ماشین‌های کشاورزی رو به رشد گذاشت، این کار بیشتر اتفاق می‌افتاد. استفاده از ماشین‌آلات کشاورزی به نفع مالک بود زیرا به تعداد بسیار کمتری کارگر کشاورز نیاز داشت. بسیاری از کشاورزان هنوز عوارض و یا خدماتی را بدهکار بودند. شاق‌ترین کارها بیگاری بود در بسیاری از مناطق هنوز مستمراً هدایایی برای مالک مطالبه می‌شد.3
The growth of large landholdings and the immense holdings by the royal family multiplied the kind of middleman operations described for the 1930. Renters and subcontractors took ever more of the surplus.
Sharecropping remained the main form of tenancy. By now many tenants had nothing to offer but their labor and could expect little better than onefifth of the crop, unless this was too small for bare subsistence. The family income realized under such rentals may be imagined: "Under normal conditions each farmer can produce about 200 bushels of grain per year. Since most farmers own nothing, they get only the labor fifth, which amounts to 40 bushels. This means that the average farmer mast live and support his family on approximately $110 per year. Tenants could be evicted or their rents raised without compensation for improvements. Although tenants were rarely forced off the land when traditional laborintensive means of cultivation were employed, they were with the growing use of agricultural machinery. Machinery benefited landlords, since far lewer laborers were required. Many pezs ants still owed dues and services. The most onerous was free labor ser vice, and in many areas regular "presents" to the landlord were still demanded.Nikki R. Keddie
منابع:
- 1. Nikki R. Keddie and Yann Richard, Modern Iran: Roots and Results of Revolution, p90
- 2. Nikki R. Keddie and Yann Richard, Modern Iran: Roots and Results of Revolution, p96
- 3. Nikki R. Keddie and Yann Richard, Modern Iran: Roots and Results of Revolution, p114-115